Jestem przecież prokurentem, a mam odpowiadać za Wasze zobowiązania – czyli o odpowiedzialności prokurenta za zobowiązania spółki.

W niniejszym artykule postaramy się przedstawić zagadnienie istotne dla wszystkich osób, które pełnią coraz popularniejszą w obrocie prawnym funkcję prokurenta spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Niejednokrotnie w praktyce stykamy się z zagadnieniem i związanymi z nim wątpliwościami, czy prokurent spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, analogicznie do członków zarządu takiej spółki ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w imieniu której działa? W tym wpisie postaramy się wyjaśnić to zagadnienie.

Zgodnie z art. 299 §1 Kodeksu spółek handlowych jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Zapis ten ogranicza „swobodę” działania członków zarządu i ma na celu zapobiec wystąpieniu m.in. okoliczności, w których członkowie zarządu spółki prowadząc sprawy spółki dokonują czynności prawnych bezrefleksyjnie, narażając niekiedy kontrahentów spółki na powstanie po ich stronie szkody majątkowej. Szkoda taka powstać może w sytuacji, gdy wierzyciele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie są w stanie zaspokoić swoich roszczeń ze względy na niewystarczający majątek spółki. Dzięki powyższemu zapisowi mogą oni skierować swoje roszczenia bezpośrednio do członków zarządu dłużnej spółki.

Co jednakże w sytuacji, gdy zobowiązania przekraczające możliwości majątkowe spółki zaciągnie prokurent? Czy wierzyciele takiej spółki mogą skierować swoje roszczenia również bezpośrednio do niego? W pierwszej kolejności odpowiedzmy na pytanie kim jest prokurent. Zgodnie z art. 1091 §1 Kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Na mocy tego przepisu (a także niekiedy odpowiednich zapisów umowy spółki) prokurent ma prawo do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki, za którą działa. W tym kontekście powinien również odpowiadać za zobowiązania spółki analogicznie do członka zarządu. Jednakże przepisy k.s.h. nie przewidują takiej możliwości. Podstawową różnicą pomiędzy członkami zarządu działającymi w imieniu spółki, a prokurentem jest fakt, że prokurent nie jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, co równocześnie wyłącza go spod analogicznego stosowania art. 299 §1 k.s.h.

Jedynie dla porządku należy także wskazać, że prokurent spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na mocy ostatnich nowelizacji prawa upadłościowego nie jest również odpowiedzialny za niezłożenie w terminie wniosku o upadłość spółki. Wspomniana nowelizacja przepisów prawa upadłościowego rozwiała istniejące dotychczas w tym zakresie wątpliwości i potwierdziła istniejące od dłuższego już czasu wypracowane przez orzecznictwo i doktrynę stanowisko odnoszące się do tego zagadnienia.